Καθώς οι ΗΠΑ και η Ευρωπαϊκή Ένωση επιμένουν σε ένα αποτυχημένο μοντέλο πίεσης μέσω κυρώσεων, η Ρωσία απαντά όχι με υποχώρηση, αλλά με ψυχραιμία, συμμαχίες και γεωοικονομική στρατηγική.
Το αφήγημα περί «συντριβής της ρωσικής οικονομίας» καταρρέει, ενώ η Μόσχα επανέρχεται ως παγκόσμιος ενεργειακός πυλώνας, απευθυνόμενη σε μια νέα, πολύ μεγαλύτερη αγορά από αυτή της Δύσης.
Το αφήγημα περί «συντριβής της ρωσικής οικονομίας» καταρρέει, ενώ η Μόσχα επανέρχεται ως παγκόσμιος ενεργειακός πυλώνας, απευθυνόμενη σε μια νέα, πολύ μεγαλύτερη αγορά από αυτή της Δύσης.
Ακόμη και το σκληρό αμερικανικό περιοδικό National Interest που απηχεί τις θέσεις του Πενταγώνου παραδέχεται ότι οι κυρώσεις ως μοντέλο πίεσης έχουν αποτύχει παταγωδώς.
Κυρώσεις: Το παλιό όπλο που δεν πονά
Η Ουάσινγκτον, απογοητευμένη από τη στρατιωτική αντοχή της Ρωσίας στην Ουκρανία, επαναφέρει το γνωστό μοτίβο: ενίσχυση κυρώσεων στον ενεργειακό τομέα, απειλές κατά τρίτων χωρών, και νέες «καμπάνιες πίεσης».
Το επιχείρημα είναι ότι οι κυρώσεις είναι το μόνο μέσο για να «φέρουν τη Μόσχα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων».
Ας δούμε όμως την πραγματικότητα:
• Από το 2022, έχουν επιβληθεί άνω των 17.000 κυρώσεων κατά της Ρωσίας.
• Η Ρωσία δεν κατέρρευσε – αντιθέτως, το ρούβλι σταθεροποιήθηκε, η παραγωγή αυξήθηκε και τα κρατικά έσοδα από εξαγωγές ενισχύθηκαν.
• Οι κυρώσεις δεν εμπόδισαν ούτε την τεχνολογική προσαρμογή, ούτε τη στρατιωτική παραγωγή της Μόσχας.
Το αφήγημα της Δύσης είναι απλό: «Χρειάζονται ακόμα πιο σκληρές κυρώσεις για να πετύχουν».
Η αλήθεια όμως είναι διαφορετική: όσες περισσότερες κυρώσεις επιβάλλονται, τόσο πιο γρήγορα η Ρωσία αποσυνδέεται από τη Δύση – και τόσο πιο αυτάρκης γίνεται.
Πετρέλαιο και φυσικό αέριο: Το υπέρτατο στρατηγικό όπλο
Η Ρωσία προσαρμόστηκε αστραπιαία:
• Μέσα σε μόλις 18 μήνες, το 70% των ρωσικών ενεργειακών εξαγωγών κατευθύνεται προς Ασία, Μέση Ανατολή και Αφρική.
• Ινδία και Κίνα, οι δύο μεγαλύτερες οικονομίες του αναπτυσσόμενου κόσμου, αγοράζουν ρωσικό πετρέλαιο με μακροπρόθεσμα συμβόλαια και εκπτώσεις, αδιαφορώντας πλήρως για τις δυτικές απειλές.
• Το εμπάργκο LNG της ΕΕ δεν έχει τεθεί πλήρως σε εφαρμογή, και όταν τεθεί, θα αντικατασταθεί από εξαγωγές σε Τουρκία, Πακιστάν, Βιετνάμ και Βραζιλία.
Η Δύση επιβάλλει ανώτατο όριο τιμής στα 60 δολάρια – αλλά η Ρωσία πουλά με 70 δολάρια σε «φιλικές» χώρες, παρακάμπτοντας το σύστημα.
Ο ρωσικός σκιώδης στόλος έχει σχεδόν διπλασιαστεί, διαλύοντας τις ελπίδες για έλεγχο μέσω ναυτιλιακής ασφάλισης.
Νέα παγκόσμια πραγματικότητα: Δεν είστε μόνοι σας πια
Το κυρίαρχο πρόβλημα των Δυτικών κυρώσεων είναι ότι πλέον δεν επιβάλλονται από τον «παγκόσμιο συνασπισμό» του παρελθόντος.
Το 2025: Πάνω από το 60% του παγκόσμιου πληθυσμού βρίσκεται σε χώρες που δεν εφαρμόζουν κυρώσεις κατά της Ρωσίας.
Οι BRICS+ έχουν πλέον 15 μέλη, με χώρες όπως η Αίγυπτος, η Σαουδική Αραβία, το Ιράν και η Αργεντινή να ενώνουν τις δυνάμεις τους με Μόσχα και Πεκίνο.
Η Ρωσία πουλά ενέργεια σε εθνικά νομίσματα (ρούβλι, γιουάν, ρουπία), αποδυναμώνοντας το δολάριο.
Αυτή δεν είναι απλώς παράκαμψη κυρώσεων.
Είναι νέο οικονομικό σύστημα, με τη Ρωσία κεντρικό παίκτη.
Η αντίστροφη επίδραση των κυρώσεων
Οι κυρώσεις δεν απομονώνουν τη Ρωσία.
Αντιθέτως ενισχύουν τη Ρωσική εθνική συνοχή και το αφήγημα της «πολιορκούμενης πατρίδας».
Ταυτόχρονα υπονομεύουν τις σχέσεις της Δύσης με τρίτες χώρες, όπως η Ινδία, που αντιδρά στην επιβολή δασμών και απειλών.
Παράλληλα δημιουργούν νέα στρατηγικά μπλοκ όπου η Ρωσία παίζει ρόλο «ηγέτη του παγκόσμιου Νότου».
Η υποκρισία είναι εμφανής: οι ΗΠΑ ζητούν από Ινδία και Κίνα να σταματήσουν να αγοράζουν ρωσικό πετρέλαιο, την ώρα που οι ευρωπαϊκές χώρες εξακολουθούν να εισάγουν LNG και πετρελαϊκά προϊόντα από διυλιστήρια που χρησιμοποιούν ρωσικό πετρέλαιο.
Η υπομονή είναι το μεγάλο όπλο της Ρωσίας - Έτσι συνέτριψε τη Δύση
Η Ρωσία κατανοεί ότι η σύγκρουση με τη Δύση είναι μακροπρόθεσμη και πολυεπίπεδη: στρατιωτική, οικονομική, ιδεολογική.
Η υπομονή είναι όπλο.
Η Δύση, ανίκανη να δει πέρα από εκλογικούς κύκλους, εξαντλείται γρήγορα σε κάθε νέο κύμα κυρώσεων.
Οι κοινωνίες της πιέζονται από πληθωρισμό, ενεργειακές κρίσεις και διχασμό για το κόστος του πολέμου στην Ουκρανία.
Ακόμα και μέσα από το φιλοπολεμικό αφήγημα, αναγνωρίζεται ότι η Μόσχα ζητά άρση κυρώσεων ως προϋπόθεση για ειρηνευτική συμφωνία.
Η Ρωσία δεν φοβάται τις κυρώσεις – τις αντιμετωπίζει ψύχραιμα, και τις χρησιμοποιεί για να ενισχύσει την εθνική της αυτάρκεια.
Η επιλογή για τη Δύση είναι απλή: συνέχιση ενός αναποτελεσματικού οικονομικού πολέμου ή αποδοχή μιας νέας πολυπολικής τάξης, με διάλογο και αμοιβαίο σεβασμό.
Όσο οι ΗΠΑ επαναλαμβάνουν το ίδιο αποτυχημένο σενάριο πίεσης, η Ρωσία σχεδιάζει το επόμενο βήμα της με υπομονή, στρατηγική και παγκόσμιες συνεργασίες.
Οι κυρώσεις δεν είναι πια όπλο.
Είναι παράσημο παραίτησης.
Τώρα παίζει επίθεση
Η Ρωσία, αντί να παίζει άμυνα, οικοδομεί συμμαχίες, ανασυντάσσει τη βιομηχανική της βάση και επαναπροσδιορίζει τη θέση της ως παγκόσμια ενεργειακή, αμυντική και γεωπολιτική υπερδύναμη.
• Στον στρατιωτικό τομέα, το 2025 βρίσκει τη Ρωσία να εξοπλίζει τον στρατό της με πολλαπλά συστήματα S-400 και S-500, να ενισχύει τη δική της αμυντική αυτάρκεια και να εξάγει προηγμένα όπλα σε στρατηγικούς εταίρους όπως η Ινδία και το Ιράν.
• Στον ενεργειακό τομέα, η Ρωσία δεν είναι πλέον εξαρτώμενη από την ευρωπαϊκή αγορά. Ο Power of Siberia 2, ο αγωγός που συνδέει τα ρωσικά κοιτάσματα με την Κίνα, θα αποτελέσει τη ραχοκοκαλιά της ασιατικής ενεργειακής ασφάλειας.
• Στο οικονομικό επίπεδο, η μετάβαση σε συναλλαγές σε εθνικά νομίσματα, η ίδρυση εναλλακτικών στο SWIFT, και η δημιουργία της Αναπτυξιακής Τράπεζας των BRICS (Development Bank), ελαχιστοποιούν την εξάρτηση από τα δυτικά χρηματοπιστωτικά συστήματα.
Βιομηχανική αναγέννηση
Ένα από τα πιο ελάχιστα συζητημένα – αλλά θεμελιώδη – αποτελέσματα των κυρώσεων είναι ότι επανεκκίνησαν τη ρωσική εσωτερική παραγωγή σε κρίσιμους τομείς.
1. Από το 2022 έως το 2025, πάνω από 1.500 νέα εργοστάσια άνοιξαν σε τομείς όπως η μικροηλεκτρονική, η αεροδιαστημική, η γεωργική τεχνολογία και η φαρμακευτική.
2. Η υποκατάσταση εισαγωγών εξελίχθηκε από θεωρία σε στρατηγικό δόγμα: ό,τι δεν μπορεί να αγοραστεί λόγω κυρώσεων, παράγεται εντός συνόρων.
3. Η επιστροφή επιστημόνων και τεχνικών από το εξωτερικό, χάρη σε εθνικά προγράμματα ενίσχυσης, επιτρέπει την τεχνολογική ανεξαρτησία.
Ενδεικτικά, το ρωσικό πρόγραμμα «Мой завод» ( Το εργοστάσιό μου) για την αναβίωση τοπικών βιομηχανιών πέτυχε να ενεργοποιήσει πάνω από 500 χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας, κυρίως σε περιοχές εκτός της Μόσχας και της Αγίας Πετρούπολης.
Ο πόλεμος δεν είναι μόνο στην Ουκρανία
Ενώ η Δύση βλέπει τον πόλεμο ως στρατιωτική και επικοινωνιακή σύγκρουση, η Ρωσία βλέπει τον ανταγωνισμό ως παγκόσμια γεωστρατηγική εξισορρόπηση.
Η Μόσχα εμβαθύνει τη στρατιωτική της παρουσία στη Συρία και ανανεώνει τη ναυτική της βάση στην Tartus.
Ενισχύει τις σχέσεις με την Αφρική, χτίζοντας νέες βάσεις και προσφέροντας όπλα και εκπαίδευση σε χώρες όπως το Μάλι, η Κεντροαφρικανική Δημοκρατία και η Αιθιοπία.
Στον Αρκτικό Κύκλο, η Ρωσία επενδύει σε παγοθραυστικά, υποθαλάσσιες βάσεις και αγωγούς, βλέποντας την Αρκτική ως τη νέα Μέση Ανατολή του 21ου αιώνα.
Η Ρωσία δεν αμύνεται απλώς – σχεδιάζει το επόμενο γεωπολιτικό στάδιο, καθώς η παγκόσμια ισορροπία μετατοπίζεται από τη Δύση στην Ευρασία.
Η Δύση δεν μπορεί να κρύψει το φιάσκο
Η δυτική προπαγάνδα επιμένει ότι «οι κυρώσεις δουλεύουν», ακόμα και όταν τα ίδια τους τα think tanks παραδέχονται το αντίθετο.
Το Peterson Institute for International Economics αναφέρει ότι οι κυρώσεις είχαν «μικρότερη επίδραση από το αναμενόμενο».
Το Bloomberg αναφέρει ότι «η ρωσική οικονομία προσαρμόστηκε γρηγορότερα από οποιαδήποτε άλλη σε παρόμοιες συνθήκες».
Η Ρωσία, αντί να μπει σε αμυντική λογική, αξιοποιεί τα διεθνή μέσα ενημέρωσης και τις πλατφόρμες BRICS για να προβάλει τη δική της οπτική.
Η νέα αφήγηση δεν είναι «η Ρωσία καταρρέει», αλλά «η Ρωσία οδηγεί την παγκόσμια ανακατάταξη».
Οι κυρώσεις δεν είναι τίποτε άλλο από μια μορφή οικονομικού πολέμου, που όμως αποτυγχάνει παταγωδώς όταν εφαρμόζεται κατά ανθεκτικών, κυρίαρχων κρατών με εσωτερική ενότητα και στρατηγική σκέψη.
Η Ρωσία δεν κάμπτεται, δεν εκβιάζεται, δεν απομονώνεται.
Αντιθέτως, γίνεται πρότυπο για τις χώρες που θέλουν να ξεφύγουν από τον δυτικό έλεγχο.
www.bankingnews.gr
___________________________
Αναρτήθηκε από την Σοφία Παπανικολάου
